IKUS-ENTZUNEZKO ALFABETIZAZIOA

Testu bat irakurtzea hitzak ezagutzera mugatzen ez den bezala, irudi bat irakurtzea ez da bere elementu morfologikoak identifikatzera soilik mugatuko. Hizkuntza honen ezaugarriak ez ezagutzeak hartzailea “pasibo” geratuko da jasoko duen inpaktu emozionalengatik eta beraz, ikus-entzunezko mezuek hartzailea erakartzeko gaitasun handia izango dute.

Ondoren, derrigorrezko hezkuntzan ikus-entzunezko hizkuntzan eskuratu behar diren oinarrizko ezagutzak zeintzuk diren aipatuko ditugu:

- Hizkuntzen alderaketak:

• Informazioa prozesatzeko mota ezberdinak: sekuentziala eta globala.

• Multimedia hipertestuala eta interaktiboa.

- Argazkia:

• Argazki kamera: Ezaugarriak eta erabiltzeko teknikak.

• Argazki digitala.

- Ikus-entzunezko gramatika eta semantika:

• Morfologia: Irudi finkoa, irudia mugimenduan, soinua, etab.

• Sintaxia: teknika espresiboa, planoak, anguloak, distantzia fokala, etab.

- “Mass media” orokorrean:

• “Mass medien” ezaugarri orokorrak.

• “Mass medien” inpaktua gizartean eta baloreen zein ideologien igorpena.

• “Mass medien” dimentsio sozio-ekonomiko eta politikoak.

• Programen irizpide aukeraketa egokia.

- Iragarkia

• Iragarki motak, erabiltzen dituen errekurtsoak, igortzen dituen baloreak.

- Irakurketa kritikoa:

• Irudi eta komunikazio sozialetako programen irakurketa eta analisia.

• Errealitatearen eta errepresenazio mediatikoaren arteko ezberdinketa.

- Bideoa:

• Bideo kamara: Ezaugarriak eta erabilera teknikoak.

• Bideo edizioa.

• Bideo digitala.

- Ikus-entzunezko sormena:

• Ikus-entzunezko mezuen elaborazioa.

Komunikazioaren teoria

Pertsonek gehien diharduten aktibitateetako bat komunikatzea da. Komunikazioaren teoriak komunikazio interpertsonal guztietan esku hartzen duten prozesu eta elementu guztiak azaltzen ditu eta honako hauek identifikatzen ditu:

- Igorlea: Informazioa igortzen duen pertsona.

- Kodigoa: Mezua elaboratzen den hizkuntza edo hizketa.

- Mezua: Igorleak helarais nahi duen informazio kodifikatua.

- Kanala: Mezua igortzen den euskarri fisikoa.

- Testuingurua: Komunikazioa inguratzen duten egoerak dira.

- Hartzailea: Mezua jasotzen duen pertsona edo pertsona taldea.

Interpretazio arazoak medio gerta daiteke igorleak igorritako mezua hartzaileak ondo ez ulertzea.

Informazioaren prozesua

Gizakia, etengabe, inguratzen duen munduaren informazioa jasotzen ari da. Informazio hau garuneraino iristen da nerbioen bitartez. Behin garunean prozesatuta informazioa aterako da gure gorputzak modu egokian erreakzionatzeko. Garunak informazioa bi modulan prozesa dezake: Modu linealean (sekuentziala) eta modu paraleloan (globala).

Prozesu sekuentziala: hemen garunak prozesu abstraktuak prozesatzen ditu (hitzak, eskemak, informazio digitala…). Prozesu hau, abstraktoa, deduktiboa eta logikoa da. Informazioa deskodifikatuz bere esanahia lortuko dugu.

Prozesu globala: Hemen garunak informazio zehatzagoak prozesatzen ditu (marrazkiak…). Prozesu intuitiboa da karga emozional handiarekin.

Ikus-entzunezko hizkuntza

Hizkuntza honek, ezaugarri morfologiko, gramatikalak eta errekurtso estilistiko jakin batzuk ditu. Bere ezaugarri nagusiak honako hauek dira:

- Ikus-entzunezko komunikazio sistema bat da.

- Informazioaren prozesamendu global bat sustatzen du.

- Hizkera sintetiko bat da.

- Sentsibilitatea intelektualitatearen gainetik mugitzen du.

Ikus-entzunezko hizkuntzan, zenbait aspektu edo dimentsio kontuan hartu beharko ditugu:

- Aspektu morfologikoak: Ikus-entzunezko mezuak, ikusizko eta entzunezko elementu morfologikoez eraikitzen dira. Ikusizko elementuetan irudiak nabarmentzen dira eta entzunezkoan, berriz, musika, soinu efektuak, hitzak eta ixiltasuna besteak beste.

- Aspektu sintaktikoak: Hitzezko mezu bat eraikitzeko arau sintaktiko batzuk jarraitu beharko dira, esaldi esanguratsuen sormena baimenduko dutenak alegia. Hauek, gainera, mezuaren esanahian zuzenki eragin dezakete.

- Aspektu semantikoak: Irudi baten elementu morfosintaktikoaren esanahia igorri nahi den mezuaren barrenean dagoen artikulazioaren baitan dago.

- Aspektu estetikoak: Ikus-emtzunezko produktu guztiek dute funtzio estetiko bat.

- Aspektu didaktikoak: Ikus-entzunezko materialek helburu didaktiko bat izan dezakete. Askotan, edukiaren ulermena eta ikaskuntza errazteko errekurtso didaktikoak sartzea beharrezkoa ikusiko da, adibidez, laburpenak eta galderen formulazioak.