3. SAKONTZEN: Ordenagailu sareen osagaiak

1) SARRERA:

Ordenagailu sarea: baliabideak komunikazio sare baten bitartez partekatzen dituzten hardware ekipo desberdinen multzoa da. Hau da, telefono edo antzeko sistema baten bidez konektaturik dauden ordenagailu, inpresora, zerbitzari… multzoa.

Sorreraren arrazoia:

· baliabideak konpartitzeko beharra.

· lurraldeko puntu ezberdinetatik informazio kantitate handietara sartzeko beharra.

Aurrekariak:

• ARPANET: AEBKo defentsa departamentuak militar gaiak era ziur eta konfidentzialean komunikatzeko sortu zuen sarea.
• NSFNET
• INTERNET

Gaur egungo egoera:

• Informazio kopurua eta ordenagailu sareen osagaiak konplexutasuna ikaragarri hasi da.
• Erabiltzaile kopurua handitu da eta sarean dagoen informazioaren segurtasuna arazo bilakatu da.
• Erabiltzaileak gaur egun informazioa ugariaren aurrean aurkitzen direnez, informazioa gestionatzen ikasi behar du eta tresna eta teknika informatiko batzuek maneiatzeko gai izan beharko da.

2) HELBURUAK:

• Kostuen murrizketa
• Produktibitatearen hazkuntza

3) ORDENAGAILU SAREAREN OSAGAIAK:

Multzo nagusiak:

· Hardware: ekipo informatikoa (Ordenagailua, periferikoak, inpresora …)

· Software: zerbitzuak.

Osagaiak:

• Interfaz/txartela: ordenagailu barruan da eta sare batera konexioa ahalbideratzen du.
• Modem: tresna modulatzailea da eta telefono bidezko sare publiko baterako konexioa ahalbideratzen du.
• Kontzentratzailea: sarearen elementu aktiboa da eta ordenagailuak bata bestearekiko konektatzen ditu.
• Konmutadorea: kontzentratzailearen antzekoa den arren desberdintasuna bat dauka, ez duela trafikoa kontzentratzen, konmutatu baizik.

• Router: sare ezberdinen interkonexioa ahalbideratzen du.
• Bridge: espazio fisikoak bi edo segmentu gehiago gertu egoten uzten ez duenean elementu hauen interkonexioa ahalbideratzen du.
• Latigiloa: txartelak sareko elementu aktiboekin elkartzen ditu.
• Gateways: sare lokal eta ordenagailu handien arteko komunikazioa ahalbideratzen du.

4) ORDENAGAILU SARE MOTAK:

Extensioaren arabera:

· Lan: tamaina txiki-ertaineko sareak. Ordenagailu gutxi ditu konektatuak.

· Ban: eraikuntza bateko sareak biltzen ditu.

· Can: Ban ezberdinak biltzen ditu. Adibidez: kanpusetan erabiltzen diren sarean.

· Man: Metropoli handietako zonaldeak konektatzen ditu.

· Wan: Man ezberdinen interkonexioa ahalbideratze du.

Abiaduraren arabera:

· Wan: azkarrena-garestiena

· Lan: motelena-merkeena.
Topologiaren arabera (ikus eskema 80.orrialdea):
· Zuhaitz forma: kable bidezko operadorearen sarea.
· Eraztun forma: zerbitzu askotariko clusterretan edo sareko errekurtso asko gordetzen dituen serbidorea.

· Bus forma: Etherneten oinarrituriko LAN sarekoak.

· Malla: ziurtasunagatik nodo konexioa puntutik puntura konektatua dagoen sarea.

· Izarra: nodo guztiak nodo zentral batera konektatzen duena.

Teknologiaren arabera:

· kablegabea: espektro radioelektriko eta infragorrien bitartezkoa.
· Optikoak: fibra optikoaren bitartezkoa.

· Elektrikoak: kobre ileen bitartezkoa. Adibidea: ADSLa.

5) KABLEATU ESTRUKTURA:

Eraikuntza barnean kable bitartez komunikatzen diren egiturei deritzaile.

Motak:
· Horizontala: pisu bateko eraikuntzan ematen diren kableatuak.

· Bertikala: pisu ezberdinak konektatzen ditu kableatuak.

Zerbitzaria: sarearen leku batean kokatzen den ordenagailua da eta sareko beste ordenagailuek informazioa eskatzen diotenean informazioaz hornitzen die.

Bezeroa: zerbitzariarekin komunikatzen da eta informazioa eskatzen dio.

Zerbitzariak eskain ditzaken zerbitzuak:

· Inprimagailua: erabiltzaileek inprimagailuak partekatzen dituzte.

· Artxiboena: erabiltzaileek disko gogorra eta biltegia partekatzen dituzte.

· Lotus notes: erabiltzaileak momentu berean datu, dokumentu eta bestelako artxiboak erabiltzen eta partekatzen dituzte.

· Web: orrialde webak partekatzen dituzte.

7) SARE ZERBITZUAK:
Sare batek operatzen uzten dituzten zerbitzu guztiak: disko gogorra, posta elektronikoa, direktorioa, base datuak …